- Δίον
- I
Ονομασία αρχαίων πόλεων.1. Πόλη της Πιερίας στους πρόποδες του Ολύμπου. Η πόλη πήρε την ονομασία της από το ιερό του Δία που βρισκόταν εκεί.Το Δ. ήταν ιερή πόλη για τους Μακεδόνες. Ο βασιλιάς τους Αρχέλαος είχε καθιερώσει αγώνες προς τιμήν του Δία και των Μουσών. Στην πόλη αυτή o Φίλιππος Β’ γιόρτασε την καταστροφή της Ολύνθου και ο Αλέξανδρος οργάνωσε γιορτή εννέα ημερών πριν ξεκινήσει για την Ασία. Μετά τη μάχη του Γρανικού στήθηκε στο Δ. έργο του Λυσίππου με 25 ανδριάντες που αναπαριστούσαν τους Μακεδόνες που έπεσαν στη μάχη. Η πόλη άκμασε έως το 219 π.Χ., οπότε καταστράφηκε από τους Αιτωλούς. Στα ρωμαϊκά χρόνια έγινε ρωμαϊκή αποικία, όπου εγκαταστάθηκαν πολλοί Ρωμαίοι. Την περίοδο εκείνη, μάλιστα, επίσημη γλώσσα της πόλης έγινε η λατινική. Ωστόσο, όπως μαρτυρούν επιγραφές που βρέθηκαν σε ανασκαφές, το ελληνικό στοιχείο δεν ατόνησε.Όπως αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές, το αρχαίο Δ. ήταν μία καλά ρυμοτομημένη πόλη, την οποία διέσχιζε ένας μεγάλος πλακόστρωτος δρόμος με κατεύθυνση από Β προς Ν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο δρόμος αυτός συνεχιζόταν και έξω από την πόλη, έως τα ιερά. Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν αποκάλυψαν την ύπαρξη καταστημάτων και λουτρών, ενώ στο δυτικό μέρος, προς την ορεινή περιοχή, αποκαλύφθηκαν θέατρο, ωδείο και στάδιο. Επίσης, κοντά σε μια πηγή, εντοπίστηκαν ιερά του Διονύσου, της Αθηνάς και της Κυβέλης. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν, επίσης, μικρούς ναούς της Δήμητρας και του Ασκληπιού, μακεδονικούς τάφους και τα ερείπια χριστιανικής βασιλικής. Στις αρχές του 2003, ο καθηγητής αρχαιολογίας Δημήτρης Παντερμαλής, επικεφαλής του κλιμακίου των ανασκαφών στην περιοχή, παρουσίασε νέα ευρήματα, μεταξύ των οποίων και μια ρωμαϊκή παλαίστρα του 2ου αι. μ.Χ., συνολικής έκτασης περίπου 500 τ.μ. Στο αρχαίο θέατρο του Δ., εξάλλου, κάθε καλοκαίρι δίνονται παραστάσεις αρχαίου δράματος και συναυλίες.Στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης βρίσκεται ο ομώνυμος σύγχρονος οικισμός (βλ. λ.).2. Ομηρική πόλη της Εύβοιας, στο βορειοδυτικό μέρος του νησιού. Στην περιοχή της υπήρχε ο βωμός του Διός Κηναίου, όπου τέλεσε θυσία ο Ηρακλής μετά την άλωση της Οιχαλίας.3. Πόλη της χερσονήσου του Άθω, μία από τις πέντε που έχτισαν οι Πελασγοί της Λήμνου στη Μακεδονία και στη Θράκη. Ονομάστηκε έτσι από τον ναό του Δία που χτίστηκε εκεί. Είχε αποικιστεί από Ερετριείς τον 7ο αι. π.Χ., πέρασε στην κυριαρχία των Περσών, αλλά στη συνέχεια απελευθερώθηκε. Το 423 π.Χ. λεηλατήθηκε από τον Βρασίδα. Αργότερα το Δ. αναγνώρισε την ηγεμονία της Ολύνθου και το 348 π.Χ. κυριεύτηκε από τον Φίλιππο.
Κατάλοιπα της αρχαίας πόλης Δίον της κεντρικής Μακεδονίας. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως το αρχαιότερο μακεδονικό ιερό της Δήμητρας του 6ου αι. π.Χ., μακεδονικό τάφο, ιερό του Ασκληπιού, ελληνικό θέατρο των ελληνιστικών χρόνων, ρωμαϊκό θέατρο του 2ου αι. μ.Χ., ωδείο κ.ά.
Ψηφιδωτό δάπεδο κτίσματος στην αρχαία πόλη Δίον της Μακεδονίας.
Ο καθηγητής αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Δημήτρης Παντερμαλής, επικεφαλής των ανασκαφών στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου (φωτ. ΑΠΕ).
IIΘέατρο των ελληνιστικών χρόνων στην αρχαία πόλη Δίον της Μακεδονίας.
Μεγάλος πεδινός οικισμός (υψόμ. 30 μ., 1.336 κάτ.) του νομού Πιερίας. Βρίσκεται προς το νότιο τμήμα του νομού, 15 χλμ. Ν της Κατερίνης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Δίου. Ο οικισμός, που παλαιότερα ονομαζόταν Μαλαθριά, μετονομάστηκε μετά τις ανασκαφές που διενεργήθηκαν στην περιοχή και αποκάλυψαν την αρχαία πόλη Δ. (βλ. λ. Δίον. Ονομασία αρχαίων πόλεων. 1.)
Dictionary of Greek. 2013.